Woord van de Pastoor

Kerkhanen

DIT WOORD IN YOUTUBE-VERSIE: https://www.youtube.com/watch?v=HbQmv95KXAc&ab_channel=AndyPenne

Op Passiezondag mocht ik in de kerk van Nieuwrode de kerkhaan zegenen. Opnieuw verguld met bladgoud en de kogelgaten weggeplamuurd ziet hij er als nieuw uit. Het VRT-nieuws bracht iets over de zegening: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/03/31/gerestaureerde-kerkhaan-en-bol-schitteren-opnieuw-op-torenspits/
Op de dinsdag in de Goede Week mocht ik in de kerk van Holsbeek de kerkhaan zegenen. Ook hij is opnieuw verguld en ook bij hem werden drie kogelgaten weggeplammuurd en ook hij ziet er als nieuw uit. Leuven Actueel bracht het nieuws: https://www.leuvenactueel.be/nieuws/holsbeek/kerkhaan-en-bol-krijgen-zegening-na-schotwonden
Het waren eigenlijk historisch momenten want we hopen dat die kerkhanen nu weer voor tientallen jaren boven op het kruisen van de kerktorens staan.

Kerkhanen. Je ziet ze op al onze kerken. Ook op de kerken van Holsbeek, Kortrijk-Dutsel en Sint-Pieters-Rode zien we kerkhanen, de ene al groter dan de andere. Regelmatig krijg je de vraag waarom zo’n kerkhaan boven op het kruis staat. Waarom een haan en waarom bijvoorbeeld geen koe of geen paard ? Is het enkel en alleen om ons ter vertellen uit welke richting de wind komt of zit er nog meer betekenis achter ?

Ik ging even op zoek naar wat geschiedenis rond onze kerkhanen. Ik vond dat het een symbool was wat door toedoen van Ierse monniken in de achtste eeuw bij de kerstening werd overgenomen van de Germaanse en de Keltische volkeren. De symbolen die niet in de weg stonden van het christelijke geloof, hebben ze overgenomen omdat ze voor de mensen dierbaar waren en soms hebben ze – als het kon – er een christelijke symboliek aan toegevoegd. Bij die godsdiensten was de haan blijkbaar het symbool van vruchtbaarheid, hoop en bescherming. De haan zocht altijd een plek hoog in de boom en wanneer er onheil kwam, dan begon de haan te kraaien en was de gemeenschap gewaarschuwd tegen de onraad.

Met die gedachten kon mooi worden aangesloten bij het christelijke geloof. Voor ons is de haan nu het symbool wat de nieuwe dageraad aankondigt die met het kruis en de verrijzenis van Jezus is aangebroken. Het dodenrijk is opgeslokt en overwonnen. Die boodschap verkondigt de haan op de kerktoren en de pastoor in zijn preek op de preekstoel.

Als we aan de haan denken, dan denken we aan het verhaal in het veertiende hoofdstuk van het Marcusevangelie. Petrus had daar bij het Laatste Avondmaal met een grote mond tot Jezus gezegd: “Al komen allen ten val, ik zeker niet”. Jezus had aan Petrus geantwoord: “Voorwaar, Ik zeg u: nog heden, nog deze nacht, voordat de haan tweemaal kraait, zult juist gij Mij driemaal verloochenen”. Met nog meer nadruk had Petrus daarop gereageerd door Hem te verzekeren: “Al moest ik met U sterven, in geen geval zal ik U verloochenen”. En kort daarop gebeurde het toch: om zijn eigen vel te redden had Petrus in de daarop volgende uren drie keer gezegd dat hij de Heer Jezus niet kende. Het was niet zomaar zachtjes ontkennen. Nee, het evangelie zegt ons dat Petrus die derde keer begint te vloeken en te zweren: “Ik ken die man niet over wie jullie het hebben”. Op dat moment komt het gekraai van de haan en herinnert Petrus zich Jezus’woorden van eerder die avond: “Voordat een haan tweemaal kraait, zult Gij Mij driemaal verloochenen”. Met die evangeliepassage in het achterhoofd, mag de haan op de kerktoren ook een oproeper zijn om Jezus Christus altijd trouw te blijven, ten einde toe. De haan is een oproep om Jezus Christus in en met ons leven niet te verloochenen. En als het niet lukt, zoals bij Petrus, mogen we altijd bij Jezus terug keren om vergeving te krijgen. Daarom staat er ook regelmatig op een biechtstoel een haan afgebeeld.

De kerkhanen op onze vele kerktorens mogen voor allen zo’n oproep zijn om te geloven dat je Hem altijd trouw kunt blijven en dat je van Hem altijd een nieuwe kans kunt krijgen.

Gods Zegen, uw priester en pastoor A. Penne.
www.priesterpenne.be