Woord van de Pastoor

Wierook

DIT WOORD IN YOUTUBE-VERSIE: https://www.youtube.com/watch?v=cy4spAcMOfg

Wierook, de ene houdt er van en de andere heeft er een grote hekel aan. De ene geniet van de geur en de andere zegt dat ze er ziek van worden. Sommige parochianen vinden dat het eigenlijk iedere week zou moeten gebruikt worden en anderen beginnen al te hoesten als ze een (leeg) wierookvat zien. In dit woordje wil ik even stilstaan bij het gebruik van wierook in onze Rooms-Katholieke Kerk.

Als je aan mensen vraagt wat wierook betekent, durft men wel eens te zeggen: rook van wier. Maar dat is het natuurlijk niet. De wierook wordt niet gemaakt door wier te verbranden maar door korreltjes hars op hete kooltjes te leggen. Het woord wierook betekent gewoon rook om te wijden, rook die iets van het heilige aangeeft en dat is het voor ons ook. Het is voor kinderen altijd iets heel bijzonders als je toont hoe wierook gemaakt wordt. Op een kooltje leggen we kleine korreltjes hars en dan begint het te roken. De kinderen zien dan ook wat wierook doet. De rook die opstijgt als een wolk toont het opgaan van het gebed zoals opgeheven handen dit ook uitdrukken. Wierook is het aanbieden van een offer en tegelijk een act van aanbidding. Ook het parfum speelt een heel belangrijk rol, tenminste als men goed geurende wierook gebruikt.

Tientallen keren komt wierook voor in de Bijbel. Er wordt in de Bijbel wierook gebrand in de tempel, bij het tabernakel. De wierook is een teken van gebed en een teken van eerbied voor God. In Psalm 141 lezen we: “Mijn gebed zal voor U als wierook zijn”. In een aantal parochies laat men ook vandaag bijvoorbeeld bij de voorbede een schaal met wierook branden als een teken van: zoals de rook opstijgt naar omhoog, zo mogen onze gebeden bij God in de hoge gehoord worden.

Het meest bekende stuk waar wierook voorkomt is wellicht het Matteusevangelie hoofdstuk 2 waar we lezen over de wijzen uit het Oosten die op zoek zijn naar de pasgeboren koning van de Joden. In vers 11 kunnen we lezen: “Ze gingen het huis binnen en zagen het kind met zijn moeder Maria. Ze vielen op hun knieën en huldigden het. Ze haalden hun schatten tevoorschijn en gaven Hem goud, wierook en mirre als geschenk.” Het is dus een van de kostbare geschenken die de wijzen uit het Oosten meebrachten voor het Christuskind.
Dat is in de meeste gevallen de betekenis van het gebruik van wierook in onze kerk. We brengen eer aan onze Heer, de Godmens die aanwezig is, midden onder ons.

Er wordt vandaag nog weinig wierook gebruikt in de liturgie in het Westen. Toch kan er op voldoende plaatsen in de Eucharistieviering wierook gebruikt worden: bij het begin van de eucharistie wordt het altaar bewierookt, tijdens de woorddienst het evangelieboek, de gaven van brood en wijn die op het altaar worden gebracht, en ook de gemeenschap wordt bewierookt. Dit bewieroken drukt telkens uit dat Christus aanwezig is. Het altaar is uitdrukking van Christus zelf. Het boek draagt Gods Woord. In de gaven van brood en wijn komt Christus aanwezig. En ook in de gemeenschap is Christus daar “Waar twee of drie verenigd zijn in Mijn Naam, daar ben Ik in hun midden”.
Andere plaatsen waar wierook wordt gebruikt is in het uur van lof en vespers, in de aanbidding van eucharistie, in processies, bij het huldigen van een heilig beeld of voorwerp waarbij een zegen wordt gereciteerd (cfr. de paaskaars).
Ook bij het ritueel van de inwijding van een altaar wordt wierook gebruikt en de bisschop verklaart het gevoel met de woorden ‘als ons gebed dat opstijgt tot God en de welriekende geur van Christus’, de ritus wordt begeleid met het gezangen dat verwijst naar de apocalyptische liturgie waar engelen voor het altaar staan met een gouden wierookvat.

De meeste mensen kennen de wierook vanuit de kerkelijke uitvaarten. Wierook hoort er toch wezenlijk bij. Soms hoor ik wel eens dat men klagende mensen tegemoet komt en de wierook in een uitvaart weglaat. Ik vind zelf dat we dat niet moeten doen wen het hoort er wezenlijk bij. Nadat de priester de kist met het lichaam van de overledene besprenkeld heeft met doopwater als een herinnering aan het doopsel, het moment waarop die mens kind van God werd, bewierookt de priester ook het lichaam. Hij brengt daarmee eer aan het lichaam van die overledene, wat tempel van de Heilige Geest is geweest. God heeft langs die mens iets van zijn goedheid en liefde aan de wereld laten zien.

Gods Zegen, uw priester en pastoor A. Penne.
www.priesterpenne.be